sobota, 15 sierpnia 2020

Rossoszyca (1839)


Tytuł: Mappa Ogołowa Dóbr Rososzycy Szczegolowa co do Gospodarstwa Leśnego.
Rok: 1839
Język: Polski
Autor: Ignacy Zaremba, jeometra rządowy Królestwa Polskiego.
Toponimy: Bednarzec, Błotne Łąki, Brody, Bronilas, Chorążka, Dąbrowa, F. Lipiny, Glinianki, Gołe Łąki, Gozdy, Góry, Józefka, Kępiny, Lasek, Lipiny, Lomanina, Łyskawka, Maliny, Miedze, Mięsny Świerk, Miłobądź, Młyn, Mogilno, Pierzchna Góra, Plichowiec, Ralewy, Ralewy Małe, Ralewy Duże, Raszelki, Rososzyca, Sadykierz, Skęczno, Studzianki, Szczawno, Ulesie, Wieś Rożdżały, Wycięgi.
Źródło: AP w Łodzi oddział w Sieradzu. Księgi hipoteczne Sieradz, sygn. 839/1855.

Historyczne mapy regionu sieradzkiego:
Opis Jakuba Jurka.
Nazwa: Mappa ogółowa dóbr Rososzycy Szczegółowa co do Gospodarstwa Leśnego
Data: styczeń-marzec 1839 r.
Autor: Ignacy Zaremba, jeometra rządowy Królestwa Polskiego
Skala: 100 prętów na cal dziesiętny polski
Jednostki: miara nowopolska
Zespół, sygnatura: AP Łódź Oddział w Sieradzu, Księgi i akta hipoteczne sądów w Sieradzu, sygn. 839/1855-16
Opis: Prezentowana tu mapa przedstawia całe terytorium dóbr z siedzibą w Rossoszycy. Została wykonana w 1839 r., ale korzystano z niej co najmniej do 1856 r., kiedy posłużyła w procesie podziału majątku. Wtedy też geometra Józef Kozłowski sporządził rejestr pomiarowy, który znajdował się oryginalnie w aktach pisarza Trybunału Kaliskiego. Stąd też można domniemać, że w treści mapy znajdują się też elementy dodane później.
Zgodnie z tytułem, główny nacisk jeśli chodzi o szczegółowość treści położono na lasy. Ich obszar jest na mapie podzielony i ponumerowany. Wpisano też ich nazwy: Glinianki, Łomanina, Góry, Dąbrowa, Miedze, Maliny, Mogilno, Ralewy, Sadykierz, Plichowiec, Studzianki. Nazwy te zapisane są dwoma charakterami pisma, część z nich została pewnie dopisana pewien czas po wytworzeniu mapy. Inne nazwy miejscowe to Błotne Łąki, Ralewy duże, Ralewy małe, Kępiny, Mięsny Świerk, Wycięgi, Gołę Łąki, Chrabelowa Łąka (poza granicą dóbr). Nazwy te odnoszą się w dużej mierze do łąk, które też zostały zaznaczone na planie. Pominięto natomiast inne obszary, czyli głównie role uprawne.
Dobra składały się z wielu małych miejscowości, składających się nierzadko tylko z kilku domów, zaznaczonych na mapie na czarno. Mamy więc Bronilas, Lipiny, Szczawno, Młyn, Skęcznów, Bednarzec, Gozdy, Chorążka, Miłobądź, Pierzchna Góra, Ulesie, Lasek. Większe miejscowości to Rożdżały, Raszelki, Józefka, jednak tylko Rożdżały nazwano na mapie wsią.
Zapewne ok. 1850 r. na mapę naniesiono także linię graniczną, która rozdzielała nowowydzielone dobra Rożdżały od części, która pozostała przy Rossoszycy. Ich właścicielami byli bracia Adam i Ferdynand Pstrokońscy, synowie śp. Rafała Pstrokońskiego. W 1856 r. Adam sprzedał swoją część Władysławowi Cieleckiemu.
Ważnym elementem jest przedstawienie Rossoszycy. Zaznaczono, prócz budynków wiejskich i kościoła, także pałac, który jest obiektem zagadkowym. Więcej o nim w artykule E. Nejman w „Na Sieradzkich Szlakach” 1/2020 (http://sparkdesign.pl/download/622/).
Dobra przecinały/opuszczały drogi z/do Luboli, Ralewic, Kobyli, Szadku, Zduńskiej Woli, Miedźna (dwie), Warty (dwie), Brodni, a także drogi nazwane zimowymi i kilka mniejszych dróg, których celu nie podano. Z kolei sąsiedztwo dóbr stanowiły Lubola, Rudniki, dobra Ralewice, Rzeczyca, wieś Kobyla, Raduchów, Miedźno, Włyń oraz dobra donacyjne (czyli nadane rosyjskim wojskowym po powstaniu listopadowym) Brzeg i Dzierzązna.
Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi Oddziału w Sieradzu

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz