Kuśnie (1805)

Tytuł:  MAPPA Dobr Wsi Kusna w Kresie Sieradzkim leząca z Nakazu Sądu ze wszystkiemi Szczegołami iakie się tylko w Granicach tey Wsi znaydować mogą.
Rok: 1805  
Język: Polski
Autor:  Jakub Szaniawski, jeometra przysięgły.
Toponimy:  Olszyna, Pasternik, Smolarnie, Staw, Wies Kuśno, Wieszczane Łąki.
Ponadto na mapie oznaczono lasy: Bor, Bory, i obiekt Kamień.
Źródło: AGAD w Warszawie, Zbiór kartograficzny, sygn. 402_0_0_169-9_0001

Historyczne mapy regionu sieradzkiego:

Opis Jakuba Jurka.

Nazwa: Mappa dóbr wsi Kuśna w kresie sieradzkim leżąca z nakazu sądu ze wszystkiemi szczegółami jakie się tylko w granicach tej wsi znajdować mogą jeometrycznie przez niżej podpisanego deliniowana

Data: październik 1805 r.

Autor: Jakub Szaniawski

Skala: 200 prętów reńskich [na cal decymalny?]

Jednostki: miara reńska

Nakładka: http://sparkdesign.pl/historycznemapy/kusnie.html

Zespół, sygnatura: AGAD, zbiór kartograficzny, sygn. 402/169-9

Opis: Prezentowany plan Kuśnia z 1805 r. to cieszący oko przykład warsztatu geometry Jakuba Szaniawskiego, a jednocześnie prawdopodobnie najstarszy zachowany plan (całej) wsi Kuśnie, leżącej obecnie w gminie Sieradz. Na planie zaznaczono pola z podziałem na „pańskie” i „chłopskie”, łąki, piaski, bory, „pastwy” i olszyny, tereny zabudowy wiejskiej i dworskiej, a ponadto drogi, rowy, strugi (czyli małe rzeczki), stawy i sadzawki, ługi (tereny podmokłe, często leśne), kopce (graniczne) i glinianki.

Jak wynika z planu, północną oraz południową część miejscowości porastał bór (las sosnowy). Na południe i na północ od tych dwóch lasów znajdowały się pola uprawne – ułożone głównie w osi południe-północ, na przemian chłopskie z dworskimi. Pomiędzy dwiema połaciami pól znajdował się wąski pas łąk – w dolince utworzonej przez przepływającą tu Żeglinę (nazwy rzeki nie ma na planie). Wzdłuż tych łąk, po południowej stronie, ciągnęła się wieś. Porównanie planu do stanu obecnego dowodzi, że Kuśnie zachowały do dziś swój dawny układ ruralistyczny! Jedyna zmiana, jak zaszła, to założenie kilku gospodarstw poza dawnym centrum oraz osiedla ‘sypialnianego’ dla Sieradza w północnej części wsi.

Wracają do planu, ukazuje on również część dworsko-folwarczną, która znajdowała się na wschód od wsi. Liczyła kilkanaście budynków, z których do dziś nie zachował się żaden, a teren ten jest obecnie polem uprawnym. Tuż przy folwarku znajdował się duży staw na Żeglinie, ograniczony od zachodu groblą, za którą stał młyn wodny.

Na planie jest niewiele toponimów: Bory, Bór, Staw, Olszyna, Wieszczane Łąki, Pasternik, Wieś Kuśno, Smolarnie, Kamień. Traktować je należy raczej jako podpisy określonych obiektów, a nie jako nazwy własne. „Smolarnie” w lesie zajmowały się pewnie produkcją smoły. „Kamień” został oznaczony – oprócz podpisu – grubą kropką, co sugeruje, że mogło chodzić rzeczywiście o jakiś kamień – może głaz narzutowy? Leżał na granicy z Dębołęką.

Na granicy Kuśnia przy drodze z Charłupi Wielkiej (czyli raczej jednej ze wsi w majątku tej nazwy) zaznaczono dwa budynki. Prawdopodobnie były to zabudowania karczmy Buczek należącej do dóbr Charłupia Wielka.

Dobra Kuśnie w 1805 r. sąsiadowały z (dobrami) Charłupia Wielka, Dębołęka, Ruszków, Dąbrowa (Wielka) i Dąbrówka (Sieradzka).

Tytuł planu wpisano w artystyczny rysunek, przestawiający anioła podtrzymującego wielkie koło (z tytułem), oparte o stare, połamane drzewo. Nogą anioł przydeptuje mapę, a obok stoi globus.

Plan pochodzi ze zbiorów Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie